Ο Jung για το Θάνατο

Το 1959, ο Καρλ Γκούσταβ Γιουνγκ παραχώρησε στο σπίτι του, στη Ζυρίχη, μια συνέντευξη μισής ώρας στον John Freeman, στο πλαίσιο της εκπομπής Face Τo Face του BBC. Σε αυτήν τη συνέντευξη, ο Γιουνγκ, σε κάποιο σημείο της απάντησης του για το θάνατο είπε:

«Αν είναι ένα τέλος... και κει δεν είμαστε αρκετά βέβαιοι για αυτό το τέλος, επειδή γνωρίζουμε ότι υπάρχουν αυτές οι ιδιόμορφες ιδιότητες της ψυχής, που δεν περιορίζονται στο χώρο και το χρόνο...».

Στο μέλλον, ο Carl Jung CG μπορεί να μην είναι τόσο γνωστός για τη συμβολή του στην επιστήμη όσο για την όμορφη γραφή του και τη φαντασία του . Στο διαλογισμό του για το θάνατο, «Η Ψυχή και ο θάνατος" ("Seele und Tod"), ο Jung αντιμετωπίζει τον θάνατο ως αναπόφευκτη κάθοδο μετά από μια ανάβαση μέχρι ενός λόφου. Στωική συμφιλίωση του Jung με το θάνατο είναι κατανοητή, ακόμη και λογική, σε μια εποχή όπου η επιστημονική κατάκτηση του θανάτου δεν ήταν μια πρακτική δυνατότητα. Τώρα που τα πρακτικά μέσα είναι διαθέσιμες για να συμμετάσχουν σε μια εποχή κατά την ανανέωση μπορεί να είναι δυνατό, χρειαζόμαστε φαντασία στοχαστές, συγγραφείς και ποιητές για να δώσει έκφραση σε μια αντίληψη της ζωής που δεν είναι αναπόφευκτος δρόμο για εκφυλισμό και τη λήθη.

Απόσπασμα του Carl Jung CG - Η Ψυχή και ο Θάνατος (επιμέλεια, Χέρμαν Feifel)

Με έχουν ρωτήσει συχνά  τι πιστεύω για το θάνατο και  τον τερματισμό της ατομικής ύπαρξης. Ο θάνατος μας είναι γνωστός απλά ως το τέλος. Είναι η περίοδος που τοποθετείται πριν από τη λήξη της παραγράφου και συνοδεύεται μόνο από τις αναμνήσεις. Για τον ενδιαφερόμενο, ωστόσο, η άμμος έχει τρέξει από το γυαλί. Ο κυλιόμενος βράχος έχει σταθεί να ξεκουραστεί. Όταν ο θάνατος μας φέρνει αντιμέτωπους, η ζωή φαίνεται πάντα σαν μια καθοδική ροή, όπως ένα ρολόι που είναι ρυθμισμένο να μετρά αντίστροφα. Περισσότερο πεπεισμένοι είμαστε, για αυτή την αντίστροφη μέτρηση, όταν βλέπουμε μια ανθρώπινη ζωή να φτάνει στο τέλος της μπροστά στα ματιά μας. Και το ερώτημα για το νόημα της ζωής γίνεται αυτόματα πιο επείγον και πιο αγωνιώδες τη στιγμή που βλέπουμε αυτή την τελευταία πνοή να χάνεται. 

 

Ποσό διαφορετικό μας φαίνεται το νόημα τη ζωής όταν βλέπουμε ένα νεαρό άτομο να αγωνίζεται για το μέλλον του, σε σύγκριση με έναν γερό που αδύνατος να αντισταθεί βυθίζεται στον τάφο! Εάν ένας νέος φοβάται το μέλλον, τον κόσμο και τη ζωή, τότε όλοι τον χαρακτηρίζουν νευρωτικό και δειλό. Όταν ένας γερός, όπου περιμένει υπομονετικά το θάνατο μας ανοίγει συζήτηση για το τέλος, τότε γυρνάμε το κεφάλι, και αλλάζουμε θέμα. 

Ο οπτιμισμός κατά τον οποίο κρίνουμε το νέαρο άτομο μας καθοδήγει σε λάθος συμπεράσματα. Φυσικά έχουμε σε ετοιμότητα για κάθε ενδεχόμενο ένα ή δύο κατάλληλες κοινοτοπίες για τη ζωή που έχουμε κατά καιρούς μοιραστεί με άλλους συναδέλφους του, όπως "όλοι πρέπει να πεθάνουν κάποια στιγμή", "κανένας δεν ζει για πάντα", κλπ.

Αλλά όταν κάποιος είναι μόνος και είναι νύχτα και είναι τόσο σκοτεινά,  και δεν ακούει τίποτα ούτε βλέπει τίποτα παρά μονό τις σκέψεις που αφαιρούν τα χρόνια και την μακρά σειρά των γεγονότων που αποδεικνύουν πόσο πολύ έχει προχωρήσει το ρολόι, αργά-αργά προσεγγίσει τον τοίχο αυτού του σκοταδιού που θα αγκαλιάσει οτιδήποτε αγαπάς και περιμένεις “then all our profundities about life slink off to some undiscoverable hiding place, and fear envelops the sleepless one like a smothering blanket”

Carl Jung

Μετάφραση: Πάρβη Πάλμου