Ασθένειες με ψυχοσωματική... καταγωγή

Ενας στους δύο ασθενείς που καταφεύγει στα εξωτερικά ιατρεία των νοσοκομείων έχει κάποιο ψυχοσωματικό σύμπτωμα. Πολύ συνηθισμένες είναι οι εκδηλώσεις του άγχους από το πεπτικό. Σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου, καούρες και σφίξιμο στο στομάχι είναι μερικές από αυτές. Μελέτες δείχνουν ότι άτομα με άγχος αντιμετωπίζουν αυξημένο κίνδυνο να πνιγούν κατά τη διάρκεια του φαγητού!

Οι ειδικοί προειδοποιούν ότι οι νευρωτικοί πρέπει να μασούν προσεκτικά την τροφή τους, να μην τρώνε όρθιοι, να μη μιλάνε κατά τη διάρκεια του φαγητού και να μην έχουν την προσοχή τους στραμμένη αλλού, όπως για παράδειγμα στην τηλεόραση.

Το στρες προκαλεί πολύ συχνά πονοκεφάλους, ζαλάδες και αρρυθμίες, ενώ είναι «υπεύθυνο» και για σεξουαλικά προβλήματα, όπως στυτική δυσλειτουργία και πόνο στη σεξουαλική επαφή. Οι ψυχοσωματικές παθήσεις ενδέχεται να παραπλανήσουν ακόμη και τους γιατρούς, καθώς τα συμπτώματά τους «μιμούνται» συμπτώματα άλλων ασθενειών.

Ακολουθεί ένας οδηγός με ορισμένα χαρακτηριστικά ψυχοσωματικά συμπτώματα:

Γαστρίτιδα

Εχει πρόσκαιρο ή χρόνιο χαρακτήρα και προκαλείται από το ότι υφίσταται βλάβη η βλεννογόνος που προστατεύει την κοιλότητα του στομάχου. Οταν υπάρξει ανάλογο πρόβλημα, τα πεπτικά υγρά επιδεινώνουν τις βλάβες στα τοιχώματα του στομάχου. Το στρες είναι ένας από τους παράγοντες που οδηγούν σε γαστρίτιδα.

Σπαστική κολίτιδα

Οι επιστήμονες θεωρούν σχεδόν βέβαιο ότι το αποκαλούμενο «σύνδρομο του ευερέθιστου εντέρου» είναι μια ψυχοσωματική ασθένεια. Η κούραση, η συγκίνηση και ο θυμός προκαλούν συσπάσεις στο παχύ έντερο των πασχόντων. Μέσω χιλιάδων νευρώνων, το παχύ έντερο συνδέεται με τον εγκέφαλο και ελέγχεται από το αυτόνομο νευρικό σύστημα, το οποίο αντιδρά στο στρες. Σε άτομα με έντονο στρες, το παχύ έντερο αντιδρά ακόμη και σε ανεπαίσθητα στρεσογόνα ερεθίσματα. Οταν φτάνει στο παχύ έντερο σήμα στρες, ο εγκέφαλος μεγιστοποιεί την επίδραση και στους πάσχοντες εμφανίζεται έντονος πόνος στην κοιλιά όταν βιώνουν άγχος.

Δυσπεψία

Ατομα που έχουν πολύ στρες, αντιμετωπίζουν πολύ πιο συχνά προβλήματα πέψης, λόγω της γαστρικής υπερευαισθησίας. Οι ειδικοί θεωρούν ότι ένα από τα «αντίδοτα» στη δυσπεψία λόγω στρες, είναι η σωματική άσκηση και προτείνουν να κάνουμε τακτικά γυμναστική, παρασύροντας με αυτόν τον τρόπο και το στομάχι στο να κάνει περισσότερες καύσεις.

Σφίξιμο στο στομάχι

Οταν βιώνουμε συνθήκες άγχους, ο οργανισμός μπαίνει σε αυξημένη ετοιμότητα για να αντιμετωπίσει κίνδυνο. Πρόκειται για μία φυσιολογική κατάσταση, η οποία, όμως, γίνεται ανεξέλεγκτη σε άτομα με έντονο στρες. Οι άνθρωποι αυτοί δεν είναι σε θέση να ελέγξουν το άγχος τους, το οποίο οδηγεί σε ανεξέλεγκτες καταστάσεις, όπως είναι το σφίξιμο στο στομάχι.

Ελκος

Μέχρι πριν από μερικά χρόνια οι επιστήμονες θεωρούσαν το στρες ως μία από τις κυριότερες αιτίες πρόκλησης έλκους του δωδεκαδακτύλου. Η επιστημονική έρευνα έδειξε ότι το κυριότερο αίτιο είναι το ελικοβακτηρίδιο του πυλωρού, το οποίο επιβιώνει στις όξινες συνθήκες του στομαχιού, προκαλώντας σοβαρή βλάβη στο βλεννογόνο. Αν και ο πραγματικός «ένοχος» είναι το συγκεκριμένο βακτήριο, το στρες, το κάπνισμα και το αλκοόλ συμβάλλουν στην εκδήλωση έλκους και καθιστούν πιο δύσκολη την αντιμετώπισή του.

Χρόνιος πόνος στην κοιλιά

Το στομάχι είναι ένας από τους βασικότερους αποδέκτες του φόβου και του άγχους και από αυτό προέρχονται πολλά ψυχοσωματικά συμπτώματα. Η αντίδραση προκαλείται λόγω της επικοινωνίας του κέντρου των συναισθημάτων στον εγκέφαλο με το στομάχι, όπου αυξάνεται η έκκριση υγρών και οξέων. Η περιοχή της κοιλιάς δοκιμάζεται έντονα, καθώς το στρες προκαλεί υπερκινητικότητα του εντέρου, διάρροια ή δυσκοιλιότητα.

Βρογχικό άσθμα

Σειρά μελετών έχει δείξει ότι οι κρίσεις άσθματος μπορεί να προκληθούν από έντονες καταστάσεις που βιώνει ο άνθρωπος, όπως το στρες. Ακόμη και το γέλιο μπορεί να προκαλέσει βήχα και πίεση στο στήθος, οδηγώντας σε σπασμούς στις βρογχικές οδούς και στη συνέχεια σε βήχα και αναπνευστικά προβλήματα. Για τον λόγο αυτό, οι ειδικοί καλούν τους ασθματικούς να ελέγχουν τα συναισθήματά τους. Πιο επιρρεπείς σε επεισόδια είναι όσοι δεν ακολουθούν πιστά τη θεραπεία τους.

Πονοκέφαλοι

Ατομα που βιώνουν έντονο άγχος ή έχουν κατάθλιψη, διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο να εμφανίσουν πονοκεφάλους τάσης. Ατομα υψηλού κινδύνου είναι οι γυναίκες, καθώς υφίστανται μεγάλη πίεση στον χώρο της εργασίας τους και στην οικογένεια. Το στρες προκαλεί αυξημένη έκκριση ορμονών, όπως η αδρεναλίνη και η κορτιζόνη, οι οποίες αυξάνουν τους ρυθμούς της καρδιάς, της αναπνοής, της αρτηριακής πίεσης και της μυϊκής τάσης. Τα αρνητικά συναισθήματα οδηγούν σε αύξηση έκκρισης μίας σειράς παραγόντων που συνοδεύουν το στρες, μειώνοντας παράλληλα τις ενδορφίνες, οι οποίες έχουν την ιδιότητα να χαλαρώνουν και να ανακουφίζουν τον οργανισμό.

Πόνοι στον αυχένα

Οι μυϊκοί πόνοι αποτελούν ένα από τα πρώτα «καμπανάκια» ότι σωματοποιείται το στρες. Σε περιόδους που βιώνουμε έντονο άγχος, ο εγκέφαλος στέλνει στο σώμα μηνύματα προκειμένου να το θέσει σε ετοιμότητα να αντιμετωπίσει τον κίνδυνο, εκκρίνοντας παράλληλα χημικές ουσίες οι οποίες σφίγγουν τους μυς και ειδικά εκείνους που βρίσκονται στην περιοχή της ωμοπλάτης. Οταν η έκθεση στο στρες είναι διαρκής, προκαλούνται μυϊκοί σπασμοί και πόνοι στην περιοχή της πλάτης και του αυχένα.

Ναυτία

Είναι συνηθισμένη σε φοιτητές, σε περιόδους εξετάσεων. Θεωρείται μία από τις σωματικές αντιδράσεις του άγχους, κυρίως σε άτομα που εκτίθενται σε αυτό για μεγάλο χρονικό διάστημα.

Αρρυθμίες

Σε ορισμένους ανθρώπους η κακή ψυχολογική κατάσταση προκαλεί ήπιες καρδιοπάθειες, ενώ σε άλλους οδηγεί σε αρρυθμίες. Τα έντονα συναισθήματα προκαλούν αλλαγές στην καρδιακή συχνότητα, αλλά αυτό αφορά κυρίως ανθρώπους που έχουν μία προδιάθεση.

Ξηροστομία

Πολύ συνηθισμένα είναι τα προβλήματα στοματικής υγιεινής σε άτομα που εκτίθενται σε έντονο στρες. Το στρες προκαλεί συνήθως πόνους στο στόμα, στις σιαγόνες και στην κροταφογναθική άρθρωση, επιχείλιο έρπη, ξηρότητα στόματος, τερηδόνα και ουλίτιδα.

Προβλήματα μνήμης

Η απώλεια μνήμης και οι γνωσιακές μειονεξίες είναι πολύ συνηθισμένες σε ανθρώπους που βιώνουν χρόνιο στρες ή ταλαιπωρούνται από αρνητικά συναισθήματα, όπως θυμό και ανησυχία. Εκτιμάται ότι ένας αρκετά μεγάλος αριθμός ηλικιωμένων, οι οποίοι εμφανίζουν παρόμοιες γνωσιακές μειονεξίες, θα εμφανίσουν αργότερα τη νόσο Αλτσχάιμερ.

Ταχυκαρδία

Το έντονο και κλιμακούμενο άγχος συνοδεύεται από μία σειρά ψυχολογικών και σωματικών συμπτωμάτων, τα οποία συνθέτουν την κρίση πανικού. Μεταξύ των συμπτωμάτων αυτών είναι η δύσπνοια, που προκαλείται από γρήγορη αναπνοή, και η ταχυκαρδία, δηλαδή η αίσθηση των παλμών.

Δερματοπάθειες

Το στρες συνδέεται άμεσα με την εμφάνιση ή την επιδείνωση μίας σειράς δερματικών παθήσεων, όπως το έκζεμα, η ψωρίαση και η ακμή. Ο έλεγχος του στρες οδηγεί και σε έλεγχο των συγκεκριμένων παθήσεων.

Τσιμπήματα στο στήθος

Οι επιστήμονες έχουν παρατηρήσει ότι άτομα που εκτίθενται σε στρες και εμφανίζουν κατάθλιψη, εμφανίζουν συχνά τσιμπήματα στο στήθος. Δεν έχουν εντοπίσει τον μηχανισμό που προκαλεί τη συγκεκριμένη αντίδραση, αλλά εκτιμούν ότι οφείλεται σε προβλήματα από το πεπτικό (αυξημένη έκκριση γαστρικών υγρών), την ταχύπνοια και την ταχυκαρδία, οι οποίες συνδέονται με το στρες.

Δυσκολία στην κατάποση

Εχει παρατηρηθεί ότι σε περιόδους έντονου άγχους και πίεσης, υπάρχουν προβλήματα στην παραγόμενη ποσότητα και την ποιότητα του σάλιου. Η χρόνια έκθεση στο στρες αλλοιώνει τη δομή του και την κάνει πιο κολλώδη.

Διάρροια

Είναι πολύ συνηθισμένη σε άτομα που πάσχουν από το σύνδρομο του ευερέθιστου εντέρου. Η διάρροια προκαλείται σε πολλές περιπτώσεις, αλλά το στρες θεωρείται ως ένα από τα πιο συνηθισμένα αίτια και αποτελεί μέρος της φυσιολογικής αντίδρασης του σώματος στο άγχος.

Δυσκοιλιότητα

Είναι το πρόβλημα στη λειτουργία του εντέρου και μπορεί να έχει χρόνιο ή παροδικό χαρακτήρα. Το στρες είναι ένας από τους πιο συνηθισμένους παράγοντες εμφάνισης της δυσκοιλιότητας και εμφανίζεται σε περιόδους εξετάσεων.

Τραυλισμός

Είναι κυρίως κληρονομικό πρόβλημα, το οποίο οφείλεται σε ένα συγκεκριμένο γονίδιο, αλλά σε ορισμένες περιπτώσεις μπορεί να «ευθύνεται» και το στρες.

Νυχτερινή ενούρηση σε παιδιά και εφήβους

Οι ειδικοί εκτιμούν ότι παιδιά που βιώνουν υψηλά επίπεδα στρες στην οικογένεια ή στο σχολείο, εκφράζουν με τη βραδινή ενούρηση το πρόβλημα, αναζητώντας βοήθεια. Αυτό δεν αποτελεί, ωστόσο, κανόνα, καθώς η βραδινή ενούρηση εκδηλώνεται και σε παιδιά οικογενειών όπου δεν υπάρχουν εμφανή προβλήματα.

Το στρες προκαλεί αϋπνία

Αϋπνία

Μπορεί να οφείλεται σε πολλά αίτια, αλλά το στρες προκαλεί μία πολύ σοβαρή μορφή αϋπνίας. Ενδέχεται να διαρκέσει μία εβδομάδα και εάν δεν υποχωρήσει ή δεν αντιμετωπιστεί, μπορεί να προκαλέσει προβλήματα υγείας.

Σύνδρομο χρόνιας κόπωσης

Οι άνθρωποι που βρίσκονται σε κατάσταση μόνιμου στρες δεν κατορθώνουν να χαλαρώσουν και οδηγούνται σε εξάντληση. Σε αυτή την περίπτωση, ο οργανισμός έχει καταπονηθεί και δεν μπορεί πλέον να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις της καθημερινότητας. Πρόσφατη μελέτη έχει δείξει ότι ένας στους τρεις Ευρωπαίους εργαζομένους βιώνει εργασιακό στρες, με επακόλουθα την έντονη σωματική κόπωση, την ημικρανία και τις πεπτικές διαταραχές.

Διατροφικές διαταραχές

Πολλοί είναι αυτοί που θεωρούν το φαγητό ως διέξοδο από το στρες και τα προβλήματα της καθημερινότητας. Οι πάσχοντες από παχυσαρκία και νοσηρή παχυσαρκία αποτελούν περίπου το 15% του γενικού πληθυσμού

Δυσπαρευνία

Το άγχος, οι φόβοι και οι ασυνείδητες συγκρούσεις για τη σεξουαλική δραστηριότητα, αποτελούν αίτια για τον πόνο στις γυναίκες κατά τη διάρκεια της σεξουαλικής επαφής.

Λοιμώξεις

Το υπερβολικό άγχος οδηγεί σε ευπάθεια στις λοιμώξεις, αυτοάνοσα νοσήματα, καρκίνο και διαβήτη. Το νευρικό σύστημα συνδέεται άμεσα με το ανοσοποιητικό.

Διαταραχές στύσης

Η επιθυμία είναι το εισιτήριο της σεξουαλικής διαδρομής προς τον στόχο, που ένας άνδρας επιλέγει μέσα από την παρούσα ψυχική του κατάσταση και την αισθητηριακή του έλξη. Στυτική δυσλειτουργία μπορεί να εκδηλωθεί από προβλήματα όπως η κατάθλιψη, οι διαταραχές προσωπικότητας, το άγχος και το στρες, ο φόβος της αποτυχίας, το άγχος της επίδοσης, η αυξημένη προσδοκία του σεξουαλικού ρόλου, η χαμηλή αυτοεκτίμηση και οι διαπροσωπικές συγκρούσεις.

Καρδιαγγειακά προβλήματα

Η έκθεση στο στρες οδηγεί σε εμφάνιση καρδιαγγειακών νοσημάτων, όπως δείχνουν αρκετές επιστημονικές μελέτες. Πρόσφατη μελέτη σε νοσηλευτικό προσωπικό έδειξε ότι η έκθεση στο εργασιακό στρες αυξάνει τον κίνδυνο εμφάνισης καρδιαγγειακών νοσημάτων σε νοσοκόμες ηλικίας κάτω των 50 ετών. Οι ερευνητές σχολίασαν ότι η πίεση και το άγχος στον χώρο εργασίας επιδρούν πολύ περισσότερο στις νέες γυναίκες απ' ό,τι σε εκείνες που διανύουν την έκτη και την έβδομη δεκαετία της ζωής τους. Ο κίνδυνος είναι μικρότερος, αλλά όχι αμελητέος στις μεγαλύτερες γυναίκες.

Ζαλάδες

Είναι συχνές σε ανθρώπους που υφίστανται στρες ή πάσχουν από μία σειρά ψυχολογικών παθήσεων, όπως η αγοραφοβία και η κατάθλιψη. Το στρες οδηγεί προοδευτικά σε καταστάσεις πανικού, κατά τη διάρκεια του οποίου ο άνθρωπος αναπνέει γρήγορα, ο εγκέφαλος υπεροξυγονώνεται, με αποτέλεσμα να εκδηλώνονται ζαλάδες.

Αλλεργίες

Επιστημονικές μελέτες έχουν καταδείξει ότι έντονες συναισθηματικές καταστάσεις, όπως μετακόμιση ή διαζύγιο γονέων, αυξάνουν στα παιδιά τον κίνδυνο να εκδηλώνουν αλλεργία. Ο βιολογικός μηχανισμός που «ενοχοποιείται» είναι η παρουσία ενός συγκεκριμένου πεπτιδίου, το οποίο σχετίζεται με την εμφάνιση άγχους.

http://www.ethnos.gr/