Τι σημαίνει Γκεστάλτ ;
Υπάρχουν πολλοί όροι, όπως διαμόρφωση ή δομή, αλλά η πιο επικρατούσα είναι ολότητα.
Πριν από τη θεραπεία Γκεστάλτ , υπήρξε το φιλοσοφικό ρεύμα Γκεστάλτ με ιδρυτή, τον Max Wertheimer, ο οποίος ισχυρίστηκε ότι η ανθρώπινη αντίληψη λειτουργεί ολιστικά, δηλαδή για να αντιληφθούμε μια κατάσταση, ένα πρόσωπο ή μια μελωδία, συνθέτουμε τα επιμέρους στοιχεία σε μεγαλύτερα σύνολα ώστε να βγάλουμε ένα νόημα.
Οικοδομώντας γνωστικοσυναισθηματικά ένα Γκεσταλτ δίνουμε νόημα σε αυτό που μας συμβαίνει. Για παράδειγμα, για να νοηματοδοτήσουμε τη σχέση μας με ένα άτομο χρειάζεται να γνωρίσουμε ποιες πλευρές της σχέσης μάς ικανοποιούν και ποιες μας δυσαρεστούν.
Ιδρυτές - επιρροές
Οι ιδρυτές της θεραπείας Γκεστάλτ είναι οι Perls, Hefferline και Goodman.
Η μεγαλύτερη προσωπικότητα από τους τρεις ήταν ο Perls, Γερμανοεβραίος που γεννήθηκε στο Βερολίνο το 1893 και πέθανε το 1970.
Γιατρός στο επάγγελμα, εκπαιδεύτηκε σαν ψυχαναλυτής από τον Reich υπό την εποπτεία της Karen Horney.
Το μεγαλύτερο μέρος της θεραπείας Γκεστάλτ προήλθε από διάφορες συνθέσεις ψυχολογικών θεωριών και φιλοσοφικών ρευμάτων, όπως του Freud, Reich, Friedlander, Moreno, την ψυχολογία Γκεστάλτ και τον υπαρξισμό.Η θεραπεία Γκεστάλτ σαν talking cure υιοθέτησε τη θέση της ψυχανάλυσης όπου μια δυαδική σχέση ή μια ομαδική συντελεί ώστε τα άτομα να αποκτήσουν συνείδηση ή επίγνωση των συναισθημάτων, βιωμάτων και συμπεριφορών τους.
Ένας από τους βασικούς διαχωρισμούς του Perls από τον Freud ήταν ότι αυτό που έχει σημασία για τη θεραπεία είναι το τωρινό βίωμα του ατόμου και όχι τα παιδικά βιώματα όπως υποστήριζε ο Freud. Ο Perls υιοθέτησε τις θέσεις του Reich όσον αφορά τη σημασία των αισθήσεων του σώματος, ως προς την ανάπτυξη της επίγνωσης στη θεραπεία, καθώς ο Reich θεωρούσε ότι τα απαράδεκτα συναισθήματα μετουσιώνονται σε μυϊκές εντάσεις: είναι αυτό που ονόμασε μηχανισμό μυϊκής θωράκισης. Από τον Friedlander υιοθέτησε την θέση περί πολώσεων των αντιθέτων, ότι δηλαδή αν κάποιο άτομο παγιδευτεί σε μια πόλωση αποκτά μονόπλευρη άποψη για τη ζωή και χάνει την ψυχολογική του ισορροπία. Από το ρεύμα της Γκεστάλτ υιοθέτησε τις θέσεις ότι η πραγματικότητα γίνεται κατανοητή σαν όλον και αντιδρούμε συνολικά σε αυτήν σαν ύπαρξη, δηλαδή ότι κάθε πλευρά του ατόμου μπορεί να θεωρηθεί ως εκδήλωση του συνόλου. Με τον τρόπο αυτό, εκείνο που κάνουν τα άτομα παρέχει τόσες πληροφορίες, όσο το τι νιώθουν, σκέφτονται ή λένε.
Επίσης ότι από το σύνολο της αντιληπτικής πραγματικότητας του ατόμου, που ονομάζεται φόντο, αναδύονται σχήματα, τα οποία διαδέχονται το ένα το άλλο, όπου κάθε προηγούμενο σχήμα επανέρχεται στο φόντο. Αυτή η διαδοχική ροή των σχημάτων πολλές φορές αφήνει ανολοκλήρωτες μορφές ή αυτό που λέγεται στη θεραπεία μισοτελειωμένες υποθέσεις, δηλαδή καταστάσεις όπου το άτομο δεν έχει κλείσει κύκλους, οπότε ένα κομμάτι του παραμένει δεσμευμένο.
Ο οργανισμός έχει τη τάση να ολοκληρώσει μια κατάσταση ή μια συναλλαγή που δεν έχει τελειώσει. Η άρνηση των συναισθημάτων είναι ο μηχανισμός που χρησιμοποιούν τα άτομα για να εμποδίσουν τον εαυτό τους να ολοκληρώσουν τις μισοτελειωμένες υποθέσεις. Πολλές ιδιαίτερες συμπεριφορές υιοθετούνται από το άτομο, ενδεικτικές μισοτελειωμένων καταστάσεων, όπως το κλαψούρισμα, η γκρίνια, η αυτολύπηση, κλπ.
Ο Perls υιοθέτησε τις θέσεις του υπαρξισμού όσον αφορά τις έννοιες της προσωπικής ευθύνης, της παρούσας στιγμής και της επίγνωσης:
Α. Πρέπει να συντελεστεί η μετάβαση από την εξάρτηση σε σχέση με το περιβάλλον στην αυτοϋποστήριξη .
Β. Η συσχέτιση και η ερμηνεία της τωρινής συμπεριφοράς βάση παλαιών βιωμάτων οδηγεί σε στρεβλώσεις και παρερμηνείες που απομακρύνουν τελικά από το τωρινό βίωμα.
Γ. Αυτό που έχει σημασία είναι η επίγνωση της συμπεριφοράς και των εμπειριών στο εδώ και τώρα, σαν διαδικασία.
Η θεραπεία Γκεστάλτ γεννήθηκε περίπου το 1942 και συνοδεύτηκε με την έκδοση του βιβλίου Εgo, Ηunger Αnd Αggression .
Πυρήνας της θεραπείαs Gestalt
Ο πυρήνας της ψυχοθεραπείας Γκεστάλτ είναι η αύξηση της επίγνωσης, δηλαδή με ένα τρόπο η αφύπνιση της ευθύνης για αυτό που τα άτομα αισθάνονται, σκέφτονται και κάνουν στο εδώ και τώρα.
Έτσι τα άτομα αντιλαμβάνονται τη ζωή όπως είναι τώρα και μπορούν να αναλάβουν οποιαδήποτε δράση για να την αντιμετωπίσουν.
Με ένα τρόπο προτρέπονται να αποκτήσουν επίγνωση πως αποφεύγουν το προφανές, δηλαδή τα συναισθήματα και τις επιθυμίες τους. Αν έχεις ένα συναίσθημα που σε ενοχλεί και δεν μπορείς να το διώξεις, δεν έχεις στην ουσία καμία εξουσία επάνω του. Αλλά αν το δεις, έχεις μια άλλη στάση απέναντι του. Με αυτή τη μέθοδο της Γκεστάλτ γίνεσαι πιο δυνατός ψυχικά χωρίς να αλλάξεις το συναίσθημα .Η μέθοδος βοηθάει στο να αναπτυχθεί η σιγουριά. Για να αλλάξει ένα συναίσθημα, πρέπει να αλλάξει η πραγματικότητα.
Ένας άλλος στόχος είναι να έρθει το άτομο σε επαφή με τον υγιή πυρήνα του ώστε να ενισχυθούν οι τάσεις για αυτορρύθμιση και αυτοδιάθεση.
Η διαδικασία προχωράει μέσα από την αυξανόμενη επίγνωση, καθώς το άτομο περνάει μέσα από στάδια δόμησης ενός ψευδοεαυτού, ώστε να φτάσει στην έκρηξη και την αποδόμηση και στην επίγνωση του πώς εμποδίζουν οι άνθρωποι τους εαυτούς τους να αξιοποιήσουν το σύνολο του δυναμικού τους.
Ένας άλλος στόχος του θεραπευτή είναι να γεφυρώσει τα κενά που υπάρχουν στην εμπειρία του ατόμου.
Η επαφή σαν στοιχείο θεραπείας στην Gestalt
Ένα από τα πιο σημαντικά στοιχεία της θεραπείας είναι η επαφή.
Η επαφή είναι το όριο ή το σημείο συνάντησης του ατόμου με το περιβάλλον και τον εαυτό του.
Υπάρχου τριών ειδών επαφές: η εσωτερική, η διαπροσωπική και η διεθνής.
Η βελτίωση και των τριών καταλήγει στην α) ενσωμάτωση εσωτερικών αντιφάσεων β) αναγνώριση της διαφορετικότητας του άλλου και γ) ακρόαση της άλλης πλευράς καλύτερα αντίστοιχα.
Ο θεραπευτής είναι επιφορτισμένος μέσα από ερωτήσεις προς τον πελάτη να καταλάβει πού βρίσκεται το αντιληπτικό πεδίο του ατόμου, ώστε να τον καλεί να κάνει μια συνάντηση.
Σύμφωνα με τη Γκεστάλτ υπάρχουν 5 μηχανισμοί που εμποδίζουν την καλή επαφή:
1. Η προβολή
2. Η ενδοβολή
3. Η συμβολή
4. Η αναστροφή
5. Η ανάκλαση
Η θεραπεία Γκεστάλτ ασκείται σε ατομικό και ομαδικό περιβάλλον.
GESTALT ΣΤΗΝ ΠΡΑΞΗ
Πριν της εφαρμογή της θεωρίας Gestalt στην πράξη, απαραίτητη προϋπόθεση είναι η αφιέρωση αρκετού χρόνου εκ μέρους του θεραπευτή, σε θέματα σχετικά με την προσωπική του ανάπτυξη. Η προσωπικότητα του θεραπευτή επηρεάζει την ποιότητα της σχέσης και αλληλεπίδρασης με το θεραπευόμενο. Ο ψυχοθεραπευτής πρέπει να επιτρέπει στα ταλέντα και στις δεξιότητές του να έρθουν και να ταιριάξουν φυσιολογικά μέσα στη σχέση με τον πελάτη του.
Δεν υπάρχει ένας μόνο "σωστός" τρόπος για να χρησιμοποιηθούν οι τεχνικές. Στη θεραπεία Gestalt υπάρχει μια ευρεία ποικιλία τεχνικών που μπορούν να χρησιμοποιηθούν, ώστε να ενισχυθεί αυτό που αισθάνεται ο θεραπευόμενος στο παρόν. Εναπόκειται στη δεξιοτεχνία του ψυχοθεραπευτή να προσαρμόζει μια τεχνική στην εκάστοτε περίσταση.
Τεχνικές Επίγνωσης
Α) Λεκτική επικοινωνία:
• Δηλώσεις στο πρώτο ενικό πρόσωπο
Ζητείται από το θεραπευόμενο να επαναλάβει μια πρόταση ή να αντικαταστήσει έναν απρόσωπο όρο με το "εγώ". Αυτό τον οδηγεί σε άμεσα υποκειμενικές δηλώσεις π.χ. αλλαγή απρόσωπης γλώσσας όπως «κάποιος», «εκείνος», «εμείς» με δηλώσεις του «εγώ».
Με τη χρήση του πρώτου ενικού προσώπου, ο θεραπευόμενος βοηθιέται στο να γίνει υπεύθυνος για τις σκέψεις, τα συναισθήματα και τη συμπεριφορά του. Παύει να κατηγορεί τις εξωτερικές δυνάμεις για την ανεπάρκειά του. Μέσα σε μια ομάδα, ο θεραπευόμενος δεν επιτρέπεται να μιλά για τους άλλους, παρά μόνο για τον εαυτό του.
• Αποφυγή τροποιητικών και διστακτικών στοιχείων
Εκφράσεις που εμπεριέχουν τροποιητικά στοιχεία όπως "ίσως", "μπορεί", "υποθέτω", "κάπως έτσι", "πιθανόν", "νομίζω", "λιγάκι", δηλώνουν ότι ο θεραπευόμενος αποφεύγει να εμπλέξει τον εαυτό του σε σκέψεις, συναισθήματα και ενέργειες. Αποφεύγει να βιώσει ολόκληρη της απογοήτευσή του. Επαναλαμβάνοντας τη γλώσσα που χρησιμοποιήθηκε ή ζητώντας μέσα από τον πελάτη την αποφυγή, ο θεραπευτής αυξάνει την επίγνωση του τρόπου με τον οποίο τα διστακτικά στοιχεία μειώνουν την επικοινωνία
π.χ. Πελάτης: Θα έπρεπε να μιλήσω στην ...
Θεραπευτής: Θα έπρεπε;...
Πελάτης: Θα μιλήσω στην ...
• Χρήση ενεργητικής φωνής
Χρησιμοποιώντας παθητική φωνή ο θεραπευόμενος αποφεύγει την ευθύνη για τη συμπεριφορά του. Ο ψυχοθεραπευτής τού ζητά να επαναδιατυπώσει την πρότασή του χρησιμοποιώντας ενεργητική φωνή.
π.χ. Πελάτης:..... αποκλείομαι εντελώς σε μια συζήτηση όταν μιλούν για μαγειρική...
Θεραπευτής: Προσπάθησε να πεις "αποκλείω τον εαυτό μου" και σκέψου πώς το βιώνεις.
Πελάτης: Αποκλείω ... τον εαυτό μου. Νομίζω ότι στην πραγματικότητα, εγώ κρατώ τον εαυτό μου έξω από τη συζήτηση.
• Αλλαγή ρημάτων
Ορισμένα ρήματα κάνουν τους θεραπευόμενους να πιστέψουν ότι κάποιες πράξεις είναι έξω από τον έλεγχό τους. Αν αλλάζουν αυτά τα ρήματα, γίνεται ολοφάνερη η απροθυμία τους να κάνουν ορισμένα πράγματα.
Οι θεραπευόμενοι αντιλαμβάνονται ότι έχουν επιλογές στη ζωή τους
π.χ. Αλλαγή του "δεν μπορώ" σε "δεν θα"
Πελάτης: "Δεν μπορώ" να τον συναντήσω γι' αυτό που μου ‘κανε.
Θεραπευτής: Προσπάθησε να πεις "δεν θα τον συναντήσω" ...
Πελάτης: Δεν θα τον συναντήσω για αυτό που μου έκανε. Αυτό είναι αλήθεια. Δεν θα τον συναντήσω ποτέ.
Αυτό βοηθά τον θεραπευόμενο να αναγνωρίσει και να αποδεχτεί τη δύναμη του, αναλαμβάνοντας την ευθύνη για τις αποφάσεις του.
Επίσης, οι λέξεις "οφείλω", "πρέπει", "υποθέτω", σημαίνουν ότι ο θεραπευόμενος έχει ενδοβάλει συμβουλές ή πρότυπα συμπεριφοράς από άλλους ανθρώπους. Πράγμα που σημαίνει ότι δεν μπορεί να αποφασίσει τι θέλει για τον εαυτό του και είναι επιρρεπής στον έλεγχο. Ο ψυχοθεραπευτής αυξάνει τη επίγνωση του πελάτη του ζητώντας του να αντικαταστήσει το "πρέπει" με το "διαλέγω να"
π.χ. Πελάτης: Πρέπει να περάσω τις γιορτές του Πάσχα με τους γονείς μου.
Θεραπευτής: Μπορείς να πεις ‘διαλέγω να περάσω τις γιορτές του Πάσχα με τους γονείς μου'
Πελάτης: Ναι. Διαλέγω να περάσω το Πάσχα με τους γονείς μου και την Πρωτομαγιά με τους φίλους μου.
Αλλαγή του "Χρειάζομαι" σε "Θέλω".
Αλλαγή του "δεν μπορώ" σε "διαλέγω να μην".
• Αλλαγή ερωτήσεων σε δηλώσεις
Θέτοντας μία ερώτηση ο θεραπευόμενος, στην ουσία ζητά από το ψυχοθεραπευτή να τον βγάλει από τη δύσκολη θέση. Ο θεραπευτής, αντί να δώσει μια απάντηση ή μια ερμηνεία, ζητά από τον πελάτη να εξερευνήσει ο ίδιος το εσωτερικό πλαίσιο αναφοράς του για να ανακαλύψει μόνος του αυτό που υπολανθάνει.
π.χ. Πελάτης: Γιατί νιώθω αυτό;
Θεραπευτής: Εσύ γιατί νομίζεις;
Πελάτης: Νομίζω ότι νιώθω έτσι επειδή ...
• Ακρίβεια στην έκφραση
Όταν ο θεραπευόμενος μιλά γενικά, αόριστα και διανοητικοποιεί, ο ψυχοθεραπευτής τον παρακινεί να αναφερθεί σε συγκεκριμένα παραδείγματα. Έτσι ο πελάτης είναι σε θέση να συγκεντρωθεί σε ένα συγκεκριμένο θέμα και ταυτόχρονα να καθοδηγεί μόνος του τον εαυτό του.
• Απαιτήσεις
Ένας άλλος τρόπος για να επιτευχθεί ακρίβεια στην έκφραση είναι η ικανότητα του θεραπευόμενου να εκφράσει απαιτήσεις από τους άλλους.
π.χ. Πελάτης: Θα προτιμούσα να είχε επιστρέψει ο σύζυγός μου νωρίς.
Θεραπευτής: Θα προτιμούσες ή θέλεις;
Πελάτης: Θέλω να έρθει νωρίς.
Θεραπευτής: Μπορείς να του το πεις;
Πελάτης: Γιώργο, θέλω αύριο να είσαι στο σπίτι στις 6 μ.μ. γιατί θέλω να επισκεφτώ την αδερφή μου.
• Αλλαγή της μορφής των ερωτήσεων
Ο ψυχοθεραπευτής Gestalt διαλέγει προσεκτικά τη μορφή των ερωτήσεων που απευθύνει στον πελάτη του. Αποφεύγει ερωτήσεις που ενθαρρύνουν εκλογικεύσεις και διανοητικοποιήσεις. Αποφεύγει το "γιατί" και το αντικαθιστά με το "πώς" και με το "τι", όπου αυξάνονται οι πιθανότητες να οδηγηθεί ο θεραπευόμενος στην επίγνωση των συναισθημάτων που συνδέονται με κάποια εμπειρία, καθώς επίσης και στην αύξηση της επίγνωσης των αισθήσεων και της συμπεριφοράς.
• Επικέντρωση στο παρόν
Α) Ο ψυχοθεραπευτής ζητά από τον πελάτη του να παρακολουθεί αυτό που βιώνει αυτή τη συγκεκριμένη στιγμή. Ο ρόλος του θεραπευτή είναι να βοηθά εδώ και τώρα και να αποτρέπει τον θεραπευόμενο από κάθε απόπειρα να ξεφύγει από αυτό. Να επιστρέψει στη βίωση του παρόντος. Να βιώσει ξανά τα συναισθήματα που συνδέονται με τα γεγονότα. Ακόμη και οι περιγραφές περασμένων καταστάσεων μπορούν να επικεντρωθούν στο παρόν, αν ζητηθεί από το θεραπευόμενο, να πει την ιστορία του στον ενεστώτα.
Τα παλιά του προβλήματα πρέπει να τα κλείσει στον παρόν.
Αν αντιμετωπιστούν με τον κατάλληλο τρόπο, δεν θα επιδράσουν ξανά στην καθημερινή ζωή του θεραπευόμενου. Μέσα από την επίγνωση του παρόντος, οι μισοτελειωμένες καταστάσεις εμφανίζονται και περατώνονται. Επικέντρωση στο παρόν σημαίνει ότι ο θεραπευόμενος αποκτά επίγνωση των κινήσεων, της φωνής, της αναπνοής, των αισθήσεών του.
π.χ. Πελάτης: Πρέπει να ήμουν 10 χρονών όταν ο πατέρας μου με χαστούκισε για πρώτη φορά
Θεραπευτής: Μπορείς να πεις "Είμαι 10 χρονών και ο πατέρας μου με χαστουκίζει για πρώτη φορά".
Β) Μη λεκτική επικοινωνία:
Ο Fritz Perls έλεγε: "Μην ακούτε τα λόγια, ν' ακούτε μόνο αυτό που σας λέει η φωνή, αυτό που σας λέει η στάση, αυτό που σας λέει η εικόνα .... οι εκφράσεις του προσώπου, η ψυχοσωματική γλώσσα".
Το σώμα στη θεραπεία Gestalt έχει εξαιρετική σημασία.
Η επίγνωση του σώματος διευκολύνεται με τους εξής τρόπους:
• Εκμαιεύοντας σωματικές αισθήσεις από τον πελάτη.
Ο θεραπευτής ζητά από τον πελάτη να στρέψει την προσοχή του στο σώμα του και να συνειδητοποιήσει, να εντοπίσει τις περιοχές όπου υπάρχει κάποια ένταση. Ο θεραπευτής αυξάνει την επίγνωση του θεραπευομένου για κάθε κομμάτι του σώματός του. Μεγάλη σημασία για την επίγνωση του σώματος έχει ο τρόπος που αναπνέει ο θεραπευόμενος. Ο θεραπευτής μπορεί ακόμη να ζητήσει από τον πελάτη να κλείσει τα μάτια του και να χαλαρώσει.
• Ορίζοντας το συναίσθημα
Ο θεραπευτής ζητά από το θεραπευόμενο να εντοπίσει ένα συναίσθημα στο σώμα του και να το περιγράψει. Να αναγνωρίσει το μέγεθος, το χρώμα ή την υφή του. Ακόμη και να δώσει φωνή στο συναίσθημα επιτρέποντάς του να μιλήσει, να εκφραστεί.
• Δίνοντας ανατροφοδότηση στον πελάτη
Ο θεραπευτής Gestalt όταν παρατηρεί την μη λεκτική συμπεριφορά του πελάτη του, του γνωστοποιεί αυτά που παρατηρεί σ' αυτόν.
π.χ. θεραπευτής: Παρατηρούσα ότι καθώς μιλάς, σφίγγεις τις γροθιές σου. Το ξέρεις ότι το κάνεις;
• Αναπαριστάνοντας τη γλώσσα του σώματος του θεραπευόμενου.
Ο θεραπευτής αναπαριστά τη γλώσσα του σώματος του θεραπευόμενου.
ΕΚΔΡΑΜΑΤΙΣΗ
Οι εκδραμάτισεις βασίζονται στην αρχή ότι η μάθηση απαιτεί δράση. Μετατρέπουν τις διηγήσεις σε πράξεις, τις αναμνήσεις και θεωρητικοποιήσεις σε πλήρη παρουσία του ατόμου με όλη του τη φαντασία, την ενέργεια και την έξαψη.
Χρησιμοποιούνται επίσης για να συγκεντρωθεί η προσοχή του θεραπευόμενου στον τρόπο με τον οποίο συμπεριφέρθηκε σε κάποια προηγούμενη κατάσταση. Το άτομο έχει πιο πολλές πιθανότητες να κάνει ανακαλύψεις όταν συμμετέχει σε ένα γεγονός, παρά όταν απλώς μιλά για αυτό.
Είναι μια απόπειρα να αντιμετωπιστεί το αδιέξοδο της διήγησης φέρνοντας τη δράση μέσα στο δωμάτιο της θεραπείας. Η διήγηση γίνεται πράξη.
Μία εκδραμάτιση μπορεί να πάρει πολλές μορφές και εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τη δημιουργικότητα του θεραπευτή.
Οι σημαντικότερες εκδραματίσεις είναι:
• Άδεια καρέκλα
Ο πελάτης κάθεται απέναντι σε μια άδεια καρέκλα με την οποία πραγματοποιεί ένα συναισθηματικό διάλογο. Φαντάζεται ότι στην άδεια καρέκλα κάθεται μια άλλη πλευρά της προσωπικότητας του ή κάποιο άλλο σημαίνον πρόσωπο στη ζωή του. Κάθεται εναλλάξ στις δύο καρέκλες εκφράζοντας την κάθε πλευρά και μιλώντας εκ μέρους της κάθε φορά. Η αλλαγή θέσης και ρόλων μπορεί να συνεχιστεί για αρκετές φορές. Η τεχνική αυτή χρησιμοποιείται για να διευκρινίσει και τις δύο πλευρές μιας αλληλεπίδρασης ή σύγκρουσης. Με τον τρόπο αυτό τα δύο αυτά σημεία μπορούν είτε να αλληλοσυμπληρωθούν και να οδηγηθούν στην ολοκλήρωση ή να ανταγωνίζονται και να απομονώνονται. Μετά από την αλληλεπίδραση αυτή πραγματοποιείται μια αναδιοργάνωση. Στόχος δεν είναι να επιτευχθεί αναγκαστικά μια "γκρίζα" σύνθεση αλλά να εκφράσει το κάθε στοιχείο τις ανάγκες και τις επιθυμίες του. Ο θεραπευτής Gestalt πρέπει να έχει πίστη στην αυτόρρύθμιση του θεραπευόμενου.
Παραλλαγές αυτής της εκδραμάτισης είναι η "Θερμή καρέκλα" που διαδραματίζεται μέσα στα πλαίσια της ομαδικής συνάντησης, ανάμεσα στο θεραπευτή και το θεραπευόμενο και η "Επιπλέουσα θερμή καρέκλα" στην οποία ο θεραπευτής ενσωματώνει την αυθόρμητη συμμετοχή και άλλων μελών της ομάδας πέρα από τον αρχικό και κύριο εθελοντή.
• Το παίξιμο της προβολής
Ο θεραπευόμενος μεταφέρει την ευθύνη των πράξεών του έξω από τον εαυτό του προβάλλοντας την πάνω στους άλλους. Η προσοχή του είναι στραμμένη στο περιβάλλον, το οποίο κατηγορεί για τη ζωή του. Τότε η πιο ισχυρή μέθοδος αναγνώρισης των προβολών είναι να παιχτούν ρόλοι μπροστά στην ομάδα. Ο θεραπευτής βάζει το θεραπευόμενο να διαδραματίσει ένα διάλογο ανάμεσα στο εαυτό του και σ' αυτόν στον οποίο προβάλλει την ευθύνη, παίζοντας ο ίδιος δύο ρόλους εναλλάξ.
• Οι τεχνικές της πρόβας
Χρησιμοποιούνται για να μπορέσει ο πελάτης να διαμορφώσει αντιδράσεις στις εμπειρίες οι οποίες τον δυσκολεύουν.
Ξαναζωντανεύει μια κατάσταση στο "τώρα", με τον τρόπο ακριβώς που αντέδρασε ο θεραπευόμενος στην πραγματική του ζωή.
Διεξάγεται ένα θεατρικό δρώμενο, αναπαριστώντας τους ρόλους και τις συνθήκες με τη συμμετοχή των μελλών της ομάδας.
• Η εξάλειψη της ενδοβολής
Οι άνθρωποι που έχουν ενδοβολές έχουν πάρει μέσα τους κάτι που δεν αφομοίωσαν ποτέ ως κομμάτι του εαυτού τους. Είναι ένα ξένο σώμα και πρέπει να αποβληθεί. Η χρήση της άδειας καρέκλας δίνει την δυνατότητα να εξωτερικοποιηθεί η ενδοβολή. Τοποθετώντας στην άδεια καρέκλα το άτομο από το οποίο ο θεραπευόμενος δέχθηκε την ενδοβολή, αποκτά επίγνωση αυτής.
• Τεχνικές αντιστροφής
Δίνεται η δυνατότητα στο θεραπευόμενο να επιδείξει μια συμπεριφορά αντίθετη από την συνηθισμένη του. Του ζητείται να πάει κόντρα στη συνήθεια, το βόλεμα ή την αδυναμία του.
π.χ. Μπορεί να ζητηθεί από κάποιο ντροπαλό άτομο να μιλήσει στην ομάδα δυνατά.
• Απαλοιφή των αναστροφών
Εκείνοι που πάσχουν από αναστροφές παρουσιάζουν συνήθως σωματικά συμπτώματα (στους μυς και στο σκελετό), τα οποία δείχνουν σε ποιο σημείο έχει ακινητοποιηθεί η ενέργεια.
Το πρώτο βήμα είναι η συνειδητοποίησή τους. Η επίγνωση του σώματος οδηγεί στην κινητοποίηση της καταπιεσμένης ενέργειας που έχει επενδυθεί στην αναστροφή.
π.χ. έκφραση του θυμού σε αντικείμενα, όπως το να φαντάζονται ότι βρίσκεται μπροστά τους το πρόσωπο με το οποίο είναι θυμωμένοι και να ξεσπούν με βία πάνω σε μαξιλάρια.
ΟΝΕΙΡΑ & ΦΑΝΤΑΣΙΩΣΕΙΣ
Τα διάφορα μέρη του ονείρου αποτελούν αποσπάσματα (μέρη) της προσωπικότητας του θεραπευόμενου.
Ο θεραπευόμενος καλείται να παίζει όλους τους ρόλους, γίνεται όλοι οι άνθρωποι, τα πράγματα τα μέρη και οι πράξεις του ονείρου. Καλείται να βιώσει ξανά το όνειρο, εξιστορώντας το δυνατά, στον ενεστώτα.
Οι φαντασιώσεις μπορούν να θεωρηθούν ως τα όνειρα που κάνουμε όταν είμαστε ξύπνιοι. Τα δουλεύουμε και τα επεξεργαζόμαστε με τον ίδιο τρόπο όπως και τα όνειρα.
ΠΕΤΡΟΣ ΣΕΠΕΤΙΔΗΣ, ΚΑΙΤΗ ΚΑΝΑΚΑΚΗ
ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ -ΑΘΗΝΑ
ΨΥΧΟΘΕΡΑΠΕΙΑ
No comments:
Post a Comment
Note: Only a member of this blog may post a comment.