Become your dream! Η ανάλυση των ονείρων στη θεραπεία Gestalt.

Γίνε το όνειρο σου! Δώσε του μορφή!

Προσκαλεί το θεραπευόμενο ο θεραπευτής της Gestalt. 
Η Φροϋδική θεωρία εισήγαγε την έννοια του ασυνειδήτου καθώς και του υποσυνείδητου, και μας έδωσε την πληροφορία ότι κατά τη διάρκεια του ύπνου το υποσυνείδητο σκέπτεται με σύμβολα. Η ανάλυση των ονειρικών συμβόλων μπορεί να μας προσφέρει πρόσβαση στις βαθύτερες επιθυμίες μας και να μας βοηθήσει να επεξεργαστούμε τις πληροφορίες που λάβαμε κατά τη διάρκεια της μέρας.

Ο Frederick Perls*,  ιδρυτής της θεραπείας Gestalt, υποστήριζε ότι τα όνειρα εμπεριέχουν τα κομμάτια του εαυτού τα όποια έχουν απορριφτεί. Αντίθετα με τον Freud, ο οποίος συνήθιζε να χρησιμοποιεί συγκεκριμένες αναλύσεις στα σύμβολα των ονείρων ανεξάρτητα με το ποιος ονειρευόταν*. Ο Perls πίστευε ότι ο κάθε χαρακτήρας και το κάθε αντικείμενο μέσα στο όνειρο συμβολίζει πλευρές του εαυτού του θεραπευόμενου. Είχε υιοθετήσει δηλαδή μια πιο πρωσοποκεντρική οπτική γωνία απορρίπτοντας την ιδέα ότι τα όνειρα είναι μέρος μιας παγκόσμιας γλώσσας ή συλλογικού ασυνειδήτου όπως υποστήριζε ο Karl Jung.

Ο Perls πίστευε ότι για να μπορέσει κάποιος να αντιληφθεί την έννοια του ονείρου και να επανα-ενσωματώσει τα “αποκηρυγμένα” κομμάτια του εαυτού που βρίσκονται σε σύγκρουση, θα πρέπει να διηγηθεί το όνειρο σε ενεστώτα χρόνο κάνοντας εκδραμάτιση στο Εδώ και το Τώρα, εστιάζοντας στο συναίσθημα. Με αυτό τον τρόπο, το όνειρο ζωντανεύει και ο θεραπευόμενος, σαν ηθοποιός, παίζει το ρόλο όλων τον χαρακτήρων του ονείρου, ακόμα και των αντικειμένων, ανοίγοντας ένα πραγματικό διάλογο με τα σύμβολα τα οποία αναγκάζονται αποτραβηγμένα από την προστασία που τους προσέφερε το σκοτάδι του υποσυνείδητου, να αποκαλύψουν τα κρυμμένα μυστικά τους.

Fritz Perls & 'Gloria' 1965

Στην προσέγγιση της Gestalt δεν υπάρχει ένας “ειδικός”, μια “αυθεντία”, που θα κρίνει και θα αποφασίσει ποιό είναι το “αληθινό” νόημα του ονείρου και θα το ανακοινώσει κατόπιν στον θεραπευόμενο ως ερμηνεία. Ο θεραπευόμενος βιώνει το όνειρο, του δίνει μορφή  και με τον τρόπο αυτό μειώνονται κατά πολύ οι αντιστάσεις και υπάρχει πρόσβαση σε πολύ βαθύτερο υλικό, προσπερνώντας το φράγμα του φόβου και της επίκρισης. Με τη μέθοδο αυτή, ενισχύουμε την αποδοχή των κομματιών του εαυτού που θεωρούνταν στο παρελθόν ως “προβληματικά”, ώστε να μην προβάλλονται προς το περιβάλλον στο μέλλον.

O Gonzaque Masquelier διευθυντής της Παριζιάνικης σχόλης της Gestalt, με τον οποίο είχα την τιμή να παρακολουθήσω ένα εκπληκτικό σεμινάριο, τονίζει στο βιβλίο του* ότι “τα όνειρα, για την Gestalt, δεν εκφράζουν καταπιεσμένες επιθυμίες άλλα τάσεις δημιουργικότητας που μπορούν να βοηθήσουν την εξέλιξη μας”.

Να κλείσω με τα δυο αγαπημένα μου Quotes του Frederick Perls:

«...nobody can stand truth if it is told to him. Truth can be tolerated only if you discover it yourself because then, the pride of discovery makes the truth palatable.»

«Lose your mind and come to your senses.»

Πάρβη Πάλμου

Πηγές:

* Perls, F., Gestalt Therapy Verbatim (1969)

* Masquelier,G., Gestalt Therapy: Living Creatively Today. Gestalt Press (1999).

*Sigmund Freud: το παίξιμο ενός οργάνου συμβολίζει τον αυνανισμό, τα κενά αντικείμενα συμβολίζουν τα γυναίκεια γεννητικά όργανα, η πτώση ενός δοντιού συμβολίζει τον ευνουχισμό.