Wednesday, July 22, 2015

Το Θέατρο του Καταπιεσμένου Ενάντια στην Τρανσφοβία

Τον Μάιο συγκεντρωθήκαμε στην Τσεχία 29 άτομα από έξι χώρες τις Ευρώπης με σκοπό να εκπαιδευτούμε και να δημιουργήσουμε παραστάσεις του θεάτρου του καταπιεσμένου, με καθηγητές τον Roberto Mazzini και τον Matteo Lombardi από την Ιταλία. Το κεντρικό θέμα ήταν η σύγκρουση, η καταπίεση και η μη βίαιη επικοινωνία.

Η σημερινή Ευρώπη είναι μια πραγματικότητα που όλο και περισσότερο διαμορφώνεται από πολλούς πολιτισμούς και πολλαπλές εθνοτικές ομάδες, πολλές φορές αυτή η πολυπλοκότητα καθιστά δύσκολη την συγκατοίκηση, προκαλώντας συγκρούσεις, διακρίσεις και περιθωριοποίηση. Για την δημιουργία μιας κοινωνίας χωρίς αποκλεισμούς θα πρέπει να εργαστούμε επενδύοντας στη θετική διαχείριση των συγκρούσεων αυτών και να βρούμε μαζί τις δυνατότητες για την ανταλλαγή και την κοινή χρήση των διαφορετικών αξιών και πολιτιστικών υπόβαθρων, προκειμένου να δημιουργηθεί μια νέα χωρίς αποκλεισμούς κοινωνία όπου οι διαφορές αξιοποιούνται.

Όταν είμαστε μέρος της κυρίαρχης ομάδας στην κοινότητα ή το έθνος μας δεν έχουμε πάντα επίγνωση του βάρους που έχει το πως βλέπουμε στην κατασκευή του «άλλου». Έτσι, ασυνείδητα βάζουμε ταμπέλες που οδηγούν συχνά στον αποκλεισμό εκείνων που δεν αποτελούν μέρος τις πλειοψηφίας των εθνοτικών, θρησκευτικών, πολιτικών, οικονομικών ομάδων. Αυτή η διαδικασία μπορεί, να ρίξει φως σχετικά με τους φόβους και τα συστήματα ελέγχου που είναι η κινητήρια δύναμη της διάκρισης.

Σκηνή Επίθεσης στην Τρανς Μαθήτρια
Η ταυτότητα μπορεί, ωστόσο, να κατανοηθεί ως ένα σύνολο διαφορετικών συνεργασιών, καθώς είναι εύπλαστη και βελτιώνεται ώστε να ασχοληθεί με αυτούς που είναι διαφορετικοί, όπως τα τρανς άτομα τα όποια αποτελούν μια από τις πιο καταπιεσμένες ομάδες στην Ευρώπη αυτή τη στιγμή και είναι η μόνη ομάδα που υποβάλλεται σε διαδικασίες στείρωσης.

Τις πρώτες πέντε μέρες εκπαιδευτήκαμε στις τεχνικές του θεάτρου του καταπιεσμένου και ακολούθως ξεκινήσαμε να προσφέρουμε προτάσεις για τα θεατρικά. Όταν κάποιο μέλος τις ομάδας είχε μια ιδέα τότε στεκόταν σε κάποιο μέρος του δωματίου και αυτοί που υποστήριζαν την ιδέα στέκονταν δίπλα. Εγώ μίλησα για την τρανσφοβία και δυστυχώς κανένας από του συμμετέχοντες δεν εκδήλωσε ενδιαφέρον. Για μένα αυτό είναι μια πολύ καλή ένδειξη για το πώς η κοινωνία αντιμετωπίζει το θέμα της τρανσφοβίας, διότι μια θεατρική ομάδα είναι μια μικρογραφία της κοινωνίας. Η κοινωνία δεν έχει επαφή με τα θέματα των τρανς και παρόλο που η ομάδα αυτή αποτελούνταν από ακτιβιστές, τα θέματα που ενδιέφεραν την ομάδα ήταν πολύ διαφορετικά. Η κοινωνία αποκλείει τα τρανς άτομα.

Από αυτή τη διαδικασία αναδυθήκαν τρεις ομάδες από 6-8 άτομα και η κάθε ομάδα έπρεπε τελικά να προσφέρει μια πρόταση για θεατρικό. Το κάθε μέλος της κάθε ομάδας σκηνοθετούσε ένα έργο χρησιμοποιώντας τα μέλη τις ομάδας του ως ηθοποιούς ώστε στο τέλος να γίνει ψηφοφορία και να επιλεχτεί ένα έργο από την κάθε ομάδα. Στην δική μου ομάδα υπήρξαν πολλές ωραίες προτάσεις, για αποκλεισμό ατόμων με αναπηρία, ισλαμοφοβία, κακοποίηση αλλά τελικά επιλέχτηκε το δικό μου έργο που συσχετιζόταν με την τρανσφοβία, το bullying και τον εκφοβισμό από την εκπαίδευση που τελικά επιλέχτηκε και από το κοινό στο Πανεπιστήμιο του Brno για να εξελιχθεί το θέατρο του καταπιεσμένου.

Το θέμα που επέλεξα είναι μια πραγματική ιστορία που συνέβη στην Αθήνα και αφορά την Άννα την τρανς μαθήτρια η οποία δεχόταν συνεχές builliyng στο σχολείο από συμμαθητές αλλά και καθηγητές. Το bullying αυτό παραλίγο να της κοστίσει τη ζωή της όταν οι συμμαθητές της την περίελουσαν με βενζίνη απειλώντας ότι θα την κάψουν.

Το θεατρικό το παρουσιάσαμε σε τρεις σκηνές εμπλουτίζοντας το σενάριο και με φαντασία μας προσθέτοντας την πρώτη σκηνή. Ξεκινήσαμε με την σκηνή που η Άννα φεύγει από το σπίτι να πάει σχολείο και η μητέρα της τη φωνάζει με αντρικό όνομα και της λέει να μην πάει σχολείο ντυμένη έτσι. Στη συνεχεία της προτείνει να επισκεφτούν ένα καινούργιο ψυχίατρο και η Άννα φεύγει θυμωμένη και πληγωμένη. Αυτή η σκηνή αποτελεί καθημερινότητα για τα τρανς άτομα.
Συνεχίσαμε με την σκηνή που πάει σχολείο και οι συμμαθητές της επιτίθενται λεκτικά και την απειλούν με την βενζίνη. Αυτή τρέχει να ξεφύγει και βρίσκει την καθηγήτρια που την υποστηρίζει. Μαζί πάνε στον διευθυντή οπού αυτός κατηγορεί την Άννα για αυτό που της συνέβη και απειλεί την καθηγήτρια. Το σκηνικό κλείνει με την Άννα μόνη και απογοητευμένη.

Η ανταπόκριση του κοινού ήταν συγκινητική προσπάθησαν να δώσουν λύση αντικαθιστώντας την μητέρα, προσθέτοντας τη μορφή του πατερά και αντικαθιστώντας την καθηγήτρια. Αυτές οι λύσεις εξελιχτήκαν ως μη ρεαλιστικές και τελικά συνέβη κάτι μαγικό. Η λύση που δόθηκε δηλαδή να απευθυνθεί η Άννα σε μια οργάνωση ήταν η λύση που δόθηκε και στην πραγματικότητα. Η Άννα απευθύνθηκε στο Σ.Υ.Δ.

Το Θέατρο των Καταπιεσμένων είναι μια πολύ ισχυρή μέθοδος. Έχει μια εντελώς διαφορετική προσέγγιση, η οποία διαταράσσει τη φυσιολογική κατεύθυνση της μάθησης (δασκάλου-μαθητή, ηγέτη-οπαδού, κλπ), αλλά αυτό δείχνει απλώς σε μια κοινή γνώση και οριζόντια, η οποία προέρχεται από τους ανθρώπους και την καθημερινή τους ζωή, από τις γνώσεις τους. Μια μέθοδος με διαφορετικά εργαλεία διευκολύνει τις συζητήσεις και τη γέννηση των δημιουργικών ιδεών για την κοινωνική αλλαγή.

H μη βία χρησιμοποιεί διαφορετικές μεθόδους μη τυπικής εκπαίδευσης και μπορεί να τονώσει τις ερωτήσεις και την αναζήτηση για απαντήσεις, χωρίς να εστιάζει στο τι είναι σωστό ή λάθος, αλλά με έμφαση στην κριτική σκέψη, ακρόαση, παρατήρηση και την εκμετάλλευση των διαφορετικών απόψεων.

Για να δείτε ολοκληρωμένη την παρουσίαση πρέπει να κάνετε login το βίντεο με την παρέμβαση του κοινού είναι πολύ μεγάλο: 
In order to see the complete viteo with the intervention of the public you must log in:
https://www.dropbox.com/home/video%20theater%20of%20oppressed%20presentation%201.6.2015

Ηθοποιοί:
Διευθυντής-Anthi Belle
Καθηγήτρια-Lucia Čemová
Μητέρα-Erica Camisani/Marica Jojef
Συμμαθητές-Mattia Gam, Apolonia Polka Sejkova, Almudena Gonzalez de Pablos
Σκηνοθεσία/ Άννα–Parvy Palmou
Joker-Matteo Lombardi/Roberto Mazzini
— στην τοποθεσία Μπρνο.

Sunday, July 19, 2015

Ποια μάσκα επέλεξες σήμερα;

Μία μάσκα κρύβει, μεταμορφώνει και προστατεύει οποιονδήποτε τη φοράει.

Είναι δύσκολο για κάποιους όχι μόνο να παραδέχονται ότι δεν είναι τέλειοι αλλά να εκδηλώνουν τις ανασφάλειες και τις φοβίες τους. Θεωρητικά και πρακτικά, μαζί με την παραδοχή έρχεται αυτομάτως και η κριτική των άλλων για τους ίδιους. Κατά συνέπεια, την κριτική ακολουθεί και η διαφοροποίηση της εικόνας που είχε διαμορφωθεί από τον κύκλο τους… η κατάρριψη του τέλειου και αλάνθαστου ανθρώπου.

Και ποιος θέλει να εμφανίζεται ως προβληματικός και περίεργος ;

Οι λόγοι ίσως να είναι εγωιστικοί. Ίσως να μην θέλουμε να παραδεχτούμε στον ίδιο μας τον εαυτό ότι έχουμε αδυναμίες. Με το να φαντασιωνόμαστε πως είμαστε διαφορετικοί απ’ ότι στην πραγματικότητα, ίσως να είναι ένας τρόπος για να κοροϊδέψουμε προσωρινά τον εαυτό μας, μέχρι ο ίδιος να μας υπενθυμίσει πως η εικόνα που σχηματίζουμε δεν είναι αντιπροσωπευτική.

Η επιλογή της μάσκας δεν είναι τυχαία αλλά πολύ συγκεκριμένη… εκείνη που κρύβει τις ατέλειες και τα συναισθήματα, τα αρνητικά κυρίως, γιατί αυτά θεωρούμε πως βαριούνται οι περισσότεροι και δεν έχουν καμία διάθεση να μας ακούνε να γκρινιάζουμε. Μπαίνουμε λοιπόν σε μία διαδικασία, σε έναν φαύλο κύκλο, να υποκρινόμαστε καθημερινά και να προσέχουμε την παραμικρή μας κίνηση για να μην λογοκριθούμε, να μην στιγματιστούμε ίσως από μία λανθασμένη εκδήλωση συναισθημάτων.

Η αλήθεια όμως είναι μία. Δεν υπάρχουν τέλειοι άνθρωποι. Όλοι έχουμε τα ελαττώματά μας και δεν είναι κακό να το παραδεχόμαστε. Κανείς δεν θα μας αγαπήσει λιγότερο επειδή θα εκδηλώσουμε τις ανασφάλειές μας, ούτε περισσότερο εάν είμαστε χαλαροί και ξέγνοιαστοι.

Φωτογραφία: David Colin Onze











Κι έρχεται η στιγμή που ρωτάμε τον εαυτό μας:

Ποια μάσκα επέλεξες να φορέσεις σήμερα; Δεν σε πνίγει; Δεν κουράστηκες;

Όσο κι αν κρυβόμαστε πίσω από μία καλοφτιαγμένη εικόνα, αψεγάδιαστη σε τέτοιο βαθμό που αρχίζει να προβληματίζει, όσο κι αν εγκλωβίζουμε τα συναισθήματά μας, τις φοβίες μας και τις ανασφάλειές μας, αυτά παραμένουν εκεί για να μας υπενθυμίζουν πως όσο κι αν θέλουμε να παρουσιάζουμε κάτι διαφορετικό από αυτό που είμαστε, ο πραγματικός εαυτός μας είναι μέσα μας και περιμένει να εκδηλωθεί.

Παρ’ όλα αυτά, το να επιλέγουμε να φοράμε μία μάσκα στην καθημερινότητά μας ίσως να μην είναι τελείως αρνητικό, μιας και μπορεί να μας προστατέψει από αρκετές καταστάσεις με τις οποίες ερχόμαστε αντιμέτωποι σε καθημερινή βάση. Μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε την αόρατη μάσκα και να προστατευθούμε από τα αδιάκριτα βλέμματα και τις έντονες ερωτήσεις, τα οποία θα έπρεπε να αντιμετωπίσουμε εάν εκδηλωνόμασταν.

Τι είναι τελικά αυτό που προσπαθούμε να αποφύγουμε φορώντας τις μάσκες; Είναι η αποδοκιμασία, η κριτική ή η συμπόνια; Το να νιώθουμε ότι οι άλλοι μας λυπούνται;

Η έκφραση των συναισθημάτων θα έπρεπε να είναι ελεύθερη, χωρίς μάσκες και περιορισμούς. Έχουμε αναρωτηθεί εάν βγάλουμε τη μάσκα που φοράμε χρόνια, πόσο εύκολο θα είναι τελικά για τους άλλους να μας αποδεχτούν γι’ αυτό που πραγματικά είμαστε; Θα μπορούσαν να συνηθίσουν τον αληθινό μας εαυτό;

Άρθρο: Ειρήνη Κωνσταντοπούλου@http://animartists.com/
Ειδική παιδαγωγός

Επιμέλεια: Μαρία Κασσεροπούλου
Φιλόλογος
Προτεινόμενη βιβλιογραφία

Brown Brene, (2014.) Ευτυχώς, δεν είμαι τέλειος. Εκδόσεις: Δυναμική της επιτυχίας.
Related Posts Plugin for WordPress, Blogger...

ShareThis